Psikoteknik Testleri: Ölçülen Yeteneklerdeki Önemi

Daha önceki yazılarımızda belirttiğimiz üzere ticari araç kullanan sürücülerin psikoteknik belgesi alması zorunludur. Psikoteknik belgesi almak isteyen kişi, öncelikle psikoteknik testlerini tamamlaması gerekir. Diğer bir ifadeyle belgeyi almanın ilk adımı psikoteknik uygulamasından geçmektedir. Psikoteknik nedir? sorusunu tekrar açıklamadan, konu başlığına değinelim.

Psikoteknik değerlendirme için psikoteknik test cihazında çeşitli testler bulunmaktadır. Bu test bataryalarını 3 ana grupta sınıflandırabiliriz: Bilişsel, Psikomotor ve Kişilik.

Bilişsel Yetenekleri Ölçen Testler

Sağlıklı trafik ortamının oluşması için sürücünün zihinsel anlamda becerilerinde yüksek verim beklenir. Örneğin; dikkat, trafik alanında can ve mal kaybını önlemede rol oynar. Sürüş halinde bulunan sürücü, yolda dikkatini sağlamakta eksiklik yaşaması halinde trafik güvenliğini tehlikeye sokacaktır. Başka bir örnek üzerinden devam edelim. Algı, sürücü için trafik emniyeti hususunda yaşanabilecek olumsuz durumları önleyici bir etmendir. Söz gelimi, seyir halinde olan sürücü her an trafik levhaları ve ışıkları, yayalar, diğer araçlar gibi çevresel faktörlerin farkında olarak kaza yaşanmaması sağlayacaktır.

Sürücü olmanın iyi oluşu için bilişsel/zihinsel boyutun önemi fazladır. Psikoteknik testleri de bu zihinsel becerileri anlamak ve geliştirmek üzerine var olan bir uygulamadır. Kontrollü ve etkili bir sürücü olabilmek için bilişsel yeteneklerinizin ölçümlenmesi size pozitif bir değer katacaktır. Çünkü psikoteknik test uygulaması sayesinde bu yeteneklerinizin farkına vararak daha güvenli bir trafik ortamına katkı sağlayabileceksiniz.

Sonuç olarak zihinsel becerileri değerlendiren test bataryaları; karar verme, dikkat, bellek/hafıza, problem çözebilme gibi bilişsel özellikleri bir bütün olarak ölçer.

Psikomotor Becerileri Ölçen Testler

Sağlıklı trafik ortamı için yalnızca bilişsel yeteneklerden söz etmek yeterli değildir. Eşit düzeyde, kısaca fiziksel hareketlerden oluşan diyebileceğimiz psikomotor becerilerden de söz etmek yerinde olacaktır. Bu beceriler; göz-el koordinasyonu, refleks/anlık tepki ve el-ayak hareketleri.

Ani durumlarda doğru tepki vermek, kaza riskini azaltacak bir kabiliyettir. Seyir halinde olan bir aracın önüne aniden çıkan yaya, sürücünün anlık hızlı tepki verebilme becerisini sınayacaktır. Sürücünün o an da aracın pedalları ve vitesini uyum içinde kullanması yayanın güvenliği adına yarar sağlayacaktır. Bu uyumu sağlayacak olan sürücü, tarikte meydana gelebilecek kazaları önlemede kritik bir rol oynar.

Psikoteknik uygulamasında psikomotor becerileri ölçen testler, sürücülerin bu yeteneklerini değerlendirerek, geliştirmelerine katkı sağlar. Böylece sürücüler güvenli sürüş sağlayacak olan refleks ve koordinasyon gibi fiziksel hareket gerektiren kabiliyetlerini test esnasında fark ederek kendilerine olumlu bir ilerleme sağlayacaktır. O yüzden, psikomotor test bataryaları sürücülük performansınızda size yol haritası sunacaktır.

Kişilik Özellikleri Yorumlayan Testler

Her birey kendi hayatında biricik bir kişiliğe sahiptir. Öznel olan bu özellik, trafik ortamında da ortaya çıkmaktadır. Trafiğe yansıyan bu kişilik özellikleri, sürücülük tutum ve davranışlarıyla doğrudan ilişkili olmaktadır. Söz gelimi öfke kontrolü sorunu olan sürücü; yol yoğunluğunda aracın içinde sinirlerine hakim olamadığına işaret eden hareketler yaparak trafiği alt üst edici şekilde davranışlar sergileyebilir.

Özellikle ticari araç kullanan sürücüler, stres yönetimi ve öfke kontrolü kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Riskli tutum sergileyebilecek sürücüler trafik güvenliğini olumsuz etkileyecektir. Psikoteknik değerlendirmede bu tür karakter özelliklerini yorumlayan testler tasarlanmıştır. Bu sebepten psikoteknik değerlendirme gerçekleştiren birey, trafik ortamında sürücü kişilik özelliklerinin bilincine varmasına yardımcı olacaktır. Bu bilince erişen bireyler trafikte daha anlayışlı ve saygılı bir tutum sergilemeye yönelmede adım atmış olacaktır.

Sonuç

Sürücülerin bilişsel/zihinsel ve psikomotor kapasiteleri, kişilik özellikleri birbiri ile ilişki halindedir. Dengeli ve huzurlu bir trafik ortamı için yola çıkan ticari araç sürücülerinin, psikoteknik testleri ile sıralanmış olan özellik ve yeteneklerinin ölçülmesi kritik öneme sahiptir. Bu test bataryaları aracılığıyla becerileri analiz edilen sürücü, sürücülük performansı üzerine farkındalık kazanır. Böylece kişisel ve mesleki gelişimine fayda sağlar.

Rize'de, Deniz Psikoteknik Değerlendirme Merkezi olarak psikoteknik test değerlendirme hizmeti vermekteyiz. Daha detaylı bilgi edinebilmek için bizimle iletişim kurabilirsiniz.